Η προφορική απραξία επηρεάζει την ομιλία ενός ατόμου προκαλώντας μπερδεμένες λέξεις και ασταθή λάθη. Mπορεί να εμφανιστεί είτε στη παιδική ηλικία, είτε στην ενήλικη ζωή, μετά από κάποια βλάβη στον εγκέφαλο. Ένα άτομο με απραξία ξέρει τι θέλει να πει και πώς να το πει καλά, αλλά δυσκολεύεται να προγραμματίσει και να οργανώσει την εκτέλεση των κινήσεων της ομιλίας, με αποτέλεσμα η ομιλία να ακούγεται μπερδεμένη, γεμάτη ασταθή λάθη ("σαρδάμ"), και πολλές φορές ακατάληπτη.
Το κείμενο που ακολουθεί απευθύνεται σε γονείς, μέλη οικογενείας, φίλους και άλλα άτομα, που σχετίζονται με παιδιά ή ενήλικες με προφορική απραξία, και θέλουν να μάθουν περισσότερα. Πρόκειται για διαταραχή της ομιλίας και θα πρέπει να διαφοροποιείται από τη στοματική απραξία ή την απραξία των άκρων.
Τι είναι η Προφορική Απραξία;
Πρόκειται για μία νευροκινητική διαταραχή της ομιλίας η οποία συχνά συγκαταλέγεται στην ομάδα των διαταραχών των λεκτικών ήχων. Υπάρχουν δύο διαφορετικές μορφές της προφορικής απραξίας: η αναπτυξιακή (childhood apraxia of speech) η οποία εμφανίζεται στην παιδική ηλικία, όταν τα παιδιά κατακτούν τη γλώσσα, και η επίκτητη (aqcuired apraxia of speech), η οποία εμφανίζεται μετά από κάποια βλάβη στον εγκέφαλο, συνήθως εγκεφαλικό επεισόδιο.
Στην αναπτυξιακή προφορική απραξία, για λόγους που ακόμα δεν είναι πλήρως κατανοητοί, ένα παιδί θα αποκτήσει δυσκολία στο να προγραμματίσει, να βάλει στη σωστή σειρά και να εκτελέσει τις κατάλληλες κινήσεις που εμπλέκονται στην παραγωγή ομιλίας. Η δυσκολία αυτή αυξάνεται όσο αυξάνεται το μέγεθος και η πολυπλοκότητα των λέξεων, ενώ τα λάθη θεωρούνται ασταθή. Δηλαδή, ένα παιδί μπορεί να παράγει μία σχετικά μεγάλη λέξη (π.χ., σιδηρόδρομος) με πολλούς διαφορετικούς τρόπους κάθε φορά (π.χ., "σιριδομος" ή "σιμιροδορος", κ.λπ).
Προφορική απραξία ή καθυστέρηση στην ομιλία;
Αρκετές φορές τα συμπτώματα της προφορικής απραξίας μοιάζουν με αυτά της απλής καθυστέρησης στην ομιλία (developmental delays in speech), όπου τα παιδί ακολουθεί μεν το τυπικό («φυσιολογικό») μονοπάτι ανάπτυξης της ομιλίας, αλλά με ένα πιο αργό ρυθμό από το κανονικό. Συνήθως αυτός ο ρυθμός συμβαδίζει με τις νοητικές ικανότητες του παιδιού. Επίσης οι ικανότητες παραγωγής και κατανόησης της γλώσσας συμβαδίζουν.
σημασία έχει ότι διαταράσσεται η πράξις που σημαίνει προγραμματισμένη (οργανωμένη) κίνηση.